DEPREM ZARARLARININ AZALTILMASINDA JEOTEKNİK ARAŞTIRMALARIN ÖNEMİ Ne yazık ki 17 agustos ve 12 kasım Marmara depremlerinden sonra Türkiye’deki yapı denetiminin yokluğu ve üretilen yapıların depreme karşı dayanıksızlığı kamuoyu gündemine gelince; hükümet bir takım somut önlemler almak için harekete geçmiştir.Bu çalışmaların sonucunda ,eksikliklerle dolu fakat özünde iyi niyetli bir yapı denetim sistemi oluşturulmuştur.Halen uygulamada büyük aksaklıkları olan fakat, zamanla aşılabilecek problemleri bulunan bu sistemin işleyişini şöyle özetlemek mümkündür;Yapılacak tüm yapıların, tüm projeleri (statik,mimari,elektrik,jeoteknik vb.) uzman mühendis ve mimarları bünyesinde bulunduran özel yapı denetim kuruluşları(YDK) tarafından incelenip değerlendirilecek, yapım aşamasında da projeye uygun olarak yapının inşaa edilmesi kontrollük sistemi ile sağlanacaktır.Yapı denetim kuruluşu, denetlediği binaların tüm ruhsatlarını (inşaat ve oturma ruhsatlarını) verme yetkisine sahiptir.Ayrıca YDK, ruhsat verdiği yapının, yapı ömrü tamamlanmadan, önceden belirlenen (beklenen) -Jeoteknik araştırmalarla saptanacak- deprem ve afet risklerinde zarar görmesi durumunda zararı tazmin etmek zorundadır.Bu durumda yapılar için parsel bazında yapılması zorunlu olan jeoteknik araştırmalar büyük önem kazanmaktadır. YDK’ların çalışma usul ve esaslarını belirleyen “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği”nde Madde-6: Yapı denetim kuruluşu,öncelikle, proje müellifince yapılan uygulama projesinin; a) Temel sisteminin, jeoteknik raporuna uygun seçildiğini belirler. b) ... c) ...Yapı denetim kuruluşu; temel tasarımı ile zemin-temel-yapı etkileşiminin irdelenmesinde kullanılacak zemin özellikleri ve zeminin fiziksel parametrelerinin tayini amacıyla,imar planlarına esas jeolojik etüt raporlarında belirtilen risk durumuna göre tanımlanan mühendislik hizmetlerini içeren standartta ve Bakanlıkça hazırlanan “Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlşkin Esaslar” a uygun olarak ve ilgili mühendislerce (jeoloji mühendisleri) düzenlenen jeoteknik etüt raporunu statik hesaptan sorumlu proje müellifi inşaat mühendisinden ister. Yapı denetim kuruluşu ,varsa bu raporlarda tespit edilen eksiklik ve yetersizliklerin giderilmesini sağlar. denilmektedir.Bu nedenle YDK’ların, özel bir bilgi ve tecrübe gerektiren jeolojik,jeoteknik konularında yetkin jeoloji mühendislerine ihtiyacı vardır.Bu gerekliliği gören birçok yapı denetim kuruluşunun gerekli yapılanmaya girdikleri bilinmektedir.Böylelikle çok pahalı ve acı bir tecrübe ile, yapı üretim gurubu olarak adlandırabileceğimiz mühendis gurubuna jeoloji mühendislerinin de katılması gerekliliği görülmüştür.
|
